શ્રી તૈલંગા સ્વામી
તૈલંગા સ્વામી અને વારાણસી :
ધર્મનગરી વારાણસી ને માનવ સભ્યતાના સૌથી જૂના શહેરોમાં ગણવામાં આવે છે. ધર્મનગરી વારાણસી ને ભગવાન શંકરના ત્રિશૂળ પર બિરાજમાન માનવામાં આવે છે, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે અહીં મૃત્યુ પામનાર જન્મ-મરણના બંધનમાંથી મુક્ત થઈ જાય છે. કાશી સદીઓથી અદ્ભુત ઋષિઓ, સંતો, યોગીઓ અને અવધૂતોનું શહેર રહ્યું છે. આવા જ એક હતા તૈલંગા સ્વામી. તેમની ઉંમર લગભગ 300 વર્ષની હોવાનું કહેવાય છે. તેઓ લગભગ 150 વર્ષ સુધી વારાણસીમાં રહ્યા. તેમની સાથે ઘણી ચમત્કારિક વાર્તાઓ પણ જોડાયેલી છે, ઉદાહરણ તરીકે, તેઓ ગંગાના મોજાઓ પર કલાકો સુધી ધ્યાન કરતા હતા, અંગ્રેજોએ તેમને જેલમાં ધકેલી દેવાની કોશિશ કરી, પરંતુ કોઈ જેલ તેમને કેદ ન રાખી શકી. ઘણી વખત લોકોએ તેને ઝેર આપવાનો પ્રયાસ કર્યો પરંતુ ઝેર નિષ્ફળ ગયું. જ્યારે સ્વામી રામકૃષ્ણ પરમહંસ તેમને મળવા આવ્યા ત્યારે તેઓ અભિભૂત થઈ ગયા. પાછળથી તેણે કહ્યું, ‘આ વ્યક્તિમાં શિવ છે, કાશીના ફરતા મહાદેવ!’
તૈલંગા સ્વામીનો જન્મ 27 નવેમ્બર 1607ના રોજ આંધ્ર પ્રદેશના વિઝિયાનગરમ જિલ્લામાં થયો હતો. તેનું નામ શિવરામ હતું. તેમના માતા-પિતા ભગવાન શિવની પૂજા કરતા હતા. શિવરામ પણ ભક્તિમાં તલ્લીન હતા, તેમણે લગ્ન પણ ન કર્યા. જ્યારે તે 40 વર્ષના હતા ત્યારે તેમના પિતાનું અવસાન થયું હતું. આ સમયે માતાના કહેવાથી શિવરામે ભગવતી કાલીની પૂજા શરૂ કરી. શિવરામ તેની માતાને એટલો પ્રેમ કરતા હતા કે તેની માતાના મૃત્યુ પછી, તે સ્મશાનમાં રહેવા લાગ્યા.
કાશી ક્યારે અવિયા ?
અહીં તેઓ ભગીરથાનંદ સરસ્વતીને મળ્યા જેમણે શિવરામને સન્યાસમાં દીક્ષા આપી અને તેમનું નામ સ્વામી ગણપતિ સરસ્વતી રાખ્યું. આ પછી ગણપતિએ યાત્રા શરૂ કરી. તેઓ 1733માં પ્રયાગરાજ પહોંચ્યા. આ પછી, 1737 માં, વારાણસી જ્યાં તેઓ અંત સુધી રહ્યા.
અંગ્રેજો એ જેલ માં કેમ ધકેલિયા ?
વારાણસીના લોકોએ તેમનું નામ તૈલંગા સ્વામી અથવા તૈલંગા સ્વામી રાખ્યું કારણ કે તેઓ તેલંગાણા પ્રદેશમાં હતા. તૈલંગ સ્વામીને શરીરનું ભાન ન હતું. બાળકોની જેમ કપડાં વિના તેઓ કાશીની ગલીઓમાં ફરતા અને ભગવાનના ધ્યાનમાં મગ્ન રહેતા. આનાથી બ્રિટિશ અધિકારીઓ નારાજ થયા અને તેમને અશ્લીલતાના આરોપમાં જેલમાં ધકેલી દીધા. પરંતુ થોડી જ વારમાં જેલની બહાર તૈનાત પોલીસકર્મીઓએ તેને જેલની છત પર ચાલતા જોયા. તેમને ફરીથી કાળ કોઠારી માં બંધ કરી દીધા પણ તે ફરીથી બહાર નીકળી ગયા કોઈ ની પણ સહાયતા વગર. આવું ઘણી વખત બન્યું અને અંતે પોલીસે તેમને છોડી મૂક્યા.
મહાન સંતો પણ મળવા અવિયા !
તેઓ અનેક સિદ્ધિઓના માસ્ટર હતા. એવી ઘણી વાર્તાઓ છે કે મૃત વ્યક્તિના રડતા પરિવારને જોઈને, તેણે ફક્ત મૃત શરીરને સ્પર્શ કર્યો અને તે જીવંત થઈ ગયો. મહાન હસ્તીઓ તેમને મળવા વારાણસી આવી. તેમાંથી લોકનાથ બ્રહ્મચારી, બેનીમાધવ બ્રહ્મચારી, રામકૃષ્ણ પરમહંસ, વિવેકાનંદ, મહેન્દ્રનાથ ગુપ્તા, લાહિરી મહાશય, સ્વામી અભેદાનંદ, પ્રેમાનંદ, ભાસ્કરાનંદ, વિશુદ્ધાનંદ અને સાધક બાપખેપા જેવા આધ્યાત્મિક વ્યક્તિત્વો મુખ્ય છે.
સચલ મહાદેવ કેહવાયા !
એવું કહેવાય છે કે જ્યારે રામકૃષ્ણ પરમહંસે તૈલંગ સ્વામીને જોયા ત્યારે તેમણે કહ્યું, મેં જોયું છે કે બ્રહ્માંડના ભગવાન તેમના દ્વારા લોકો સમક્ષ પ્રગટ થયા છે. તે જ્ઞાનની ટોચ પર છે. તેમની પાસે શરીરની કોઈ ભાવના બાકી નથી. તેઓ આવી ગરમ રેતી પર આરામથી સૂઈ જાય છે જેના પર પગ મૂકતાં જ તે બળી જાય છે. તૈલંગ સ્વામી સાચે જ પરમહંસ છે. તેમની હાજરીથી જ બનારસ પ્રકાશિત થઈ રહ્યું છે. આ વારાણસીના સચલ મહાદેવ છે.
સમાધિ લીધી !
તૈલંગ સ્વામીએ 26 ડિસેમ્બર 1887ના રોજ મહાસમાધિ લીધી. ત્યાં સુધી તેઓ વારાણસીના અસ્સી ઘાટ, હનુમાન ઘાટ પર વેદ વ્યાસ આશ્રમ અને દશાશ્વમેધ ઘાટ પર નિવાસ કરતા રહ્યા. આજે પણ વારાણસીના પંચગંગા ઘાટ પર સ્થિત તેમની સમાધિની મુલાકાત ભારત અને વિદેશના આધ્યાત્મિક સાધકો આવે છે.
